Gotowanie zmniejsza napięcie nerwowe i lęk, zapewnia nam poczucie sprawczości, satysfakcję i lepszy humor. I jak sprawdzili naukowcy, okazało się prawdziwym wybawieniem w okresie pandemii.
Na wstępie muszę przyznać, że nie znoszę gotowania i od lat konsekwentnie go unikam. Ograniczyłam swoją dietę do kilku łatwych do przygotowania i nie wymagających gotowania posiłków. Moje zdrowie na tym nie ucierpiało (regularnie się badam), ale kubki smakowe z całą pewnością. I chociaż lubię smacznie zjeść, jestem gotowa zrezygnować z tej przyjemności, byle by tylko uniknąć pichcenia.
Tymczasem okazuje się, że tak nie lubiana przeze mnie i uporczywie unikana czynność mogłaby mieć zbawienny wpływ na mój nastrój. Jak wynika bowiem z artykułu opublikowanego na stronie National Library of Medicine (największej medycznej biblioteki świata) to właśnie gotowanie łagodziło stres i niepokój ludzi oraz zapewniało im intelektualną stymulację podczas trudnej do zniesienia izolacji wymuszonej światową epidemią koronawirusa.
Wpływ gotowania na zdrowie psychiczne, stan fizyczny i relacje społeczne był badany przez psychologów i ekspertów zajmujących się zdrowiem człowieka od co najmniej kilkunastu lat. W tym czasie kierowano uwagę przede wszystkim na to, w jaki sposób gotowanie może wpłynąć na życie osób niepełnosprawnych, chorych, starszych lub znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej.
W 2021 roku wykładowcy z tureckiego Uniwersytetu Mersin opublikowali wyniki badania przeprowadzonego rok wcześniej. Ich celem było sprawdzenie, jaki wpływ na uczestników badania miało gotowanie w okresie rygorystycznego lockdownu. Okazało się, że na początku izolacji wymuszonej epidemią Covid-19 przygotowywanie posiłków było traktowane jako konieczność. Z czasem jednak gotowanie stało się czynnością rekreacyjną pozytywnie wpływającą na psychologiczny dobrostan badanych.
Tureccy naukowcy zwrócili uwagę na to, że dotąd badano zazwyczaj wpływ samodzielnego gotowania na zdrowie fizyczne – na ciśnienie krwi, BMI czy ryzyko zachorowania na cukrzycę. Powstało jednak kilka prac poświęconych temu, jak gotowanie zmienia stan psychiczny gotujących. Wyniki dwóch zostały przywołane w artykule badaczy z Uniwersytetu Mersin:
Oba badania zademonstrowały, że gotowanie ma potencjał, by zapewniać znaczenie więcej niż tylko odpowiadać na potrzeby fizjologiczne, szczególnie w zakresie poprawy nastroju i emocji, promowania społecznych i rodzinnych relacji oraz zwiększania indywidualnej kreatywności i świadomości – czytamy w tekście opublikowanym na stronie National Library of Medicine.
Autorzy artykułu przywołują też opinie praktykujących terapeutów, którzy zaobserwowali zbawienny wpływ gotowania na stan psychiczny ich klientów. Ich zdaniem gotowanie zachęca do kreatywności, angażuje zmysły, pozwala nam dbać innych i zapewnia natychmiastową satysfakcję. Niektórzy z przywołanych w artykule terapeutów byli wręcz zdania, że gotowanie może pomóc złagodzić depresję, promując pozytywną aktywność, zwiększając działania zorientowane na cel i motywując klientów do odgrywania aktywnej roli w ich rehabilitacji.
Wnioski autorów artykułu i terapeutów potwierdza także cytowana w tekście opublikowanym kilka lat temu w "The Wall Street Journal" Jacqueline Gollan, wykładowczyni psychiatrii na Northwestern University Feinberg School of Medicine w Chicago:
Gotowanie i pieczenie to zajęcia, które pasują do rodzaju terapii zwanej aktywacją behawioralną. Jej celem jest złagodzenie depresji poprzez zwiększenie pozytywnej aktywności, zwiększenie zachowań zorientowanych na cel oraz ograniczenie prokrastynacji i bierności.
Co ciekawe, Gollan w tym samym tekście przypominała wyniki badań opublikowane już w 2004 roku, kiedy to u 12 pacjentów biorących udział w zajęciach pieczenia organizowanych w jednej z klinik psychiatrycznych zaobserwowano między innymi większą pewność siebie i lepszą koncentrację.
